Justitie mag advocaten blijven afluisteren

Politie en justitie mogen de telefoongesprekken tussen advocaten en hun cliënten blijven aftappen. Dat is het gevolg van een uitspraak van de rechtbank in Den Haag van 15 maart 2005. De Nederlandse Vereniging van Strafrecht Advocaten (NVSA) had een kort geding aangespannen over het afluisteren.

Justitie mag gesprekken met advocaten afluisteren en opnemen. Volgens de rechtbank vallen de telefoongesprekken niet per definitie onder het verschoningsrecht van advocaten. De officier van justitie moet achteraf beslissen of het gesprek wel of niet onder het verschoningsrecht valt. Wanneer dat het geval is, moeten de opname en het proces-verbaal vernietigd worden. De informatie mag vervolgens niet in het strafproces gebruikt worden maar de officier van justitie heeft dan al wel kennis genomen van de inhoud van het gesprek.

De essentie van het verschoningsrecht is dat de burger zich vrijelijk tot een raadsman moet kunnen wenden en met hem moet kunnen communiceren zonder inmenging van de overheid.

In 2003 oordeelde het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) dat de huidige werkwijze van politie en OM bij het opnemen en registreren van vertrouwelijke communicatie met advocaten onrechtmatig is. "Het stelselmatig opnemen, registreren, uitwerken en kennisnemen van deze vertrouwelijke communicatie door de politie en het OM is strijdig met de bij wet en verdrag erkende bijzondere positie van beroepsgeheimhouders. Het is daarmee ook in strijd met de Wet politieregisters en de Wet bescherming persoonsgegevens," aldus het CBP.

Nederland tapland
Uit internationaal onderzoek naar afluisterpraktijken is gebleken dat Nederland met 62 taps per 100.000 inwoners extreem vaak telefoongesprekken afluistert. Alleen Italië luistert met 76 taps per 100.000 inwoners nog meer af. Ter vergelijking: de Verenigde Staten hebben slechts 0,5 taps per 100.000 inwoners. Per inwoner wordt in Nederland dus 120 maal meer getapt dan in de VS.

Volgens de NVSA worden ook advocaten, vooral in grote strafzaken, door politie en justitie veelvuldig afgeluisterd. Volgens de strafrechtadvocaten is het tappen van hun gesprekken met cliënten een inbreuk op hun verschoningsrecht. Volgens de advocaten bewaart Justitie in strijd met de regels regelmatig gesprekken tussen advocaten en hun cliënten. Hoe vaak dit gebeurt is niet bekend, maar soms komen advocaten hier per toeval achter.